Najniższa krajowa - czym jest płaca minimalna?

Każdy pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę ma prawo do otrzymywania pensji nie mniejszej niż najniższa krajowa. Płaca minimalna to kwota wynagrodzenia zagwarantowana przez państwo, jej wysokość zależy m.in. od przewidywanego wzrostu cen, aby każdy miał możliwość zaspokojenia potrzeb bytowych. Co oznacza najniższa krajowa netto i brutto? Ile teraz wynosi najniższa krajowa? 

Przeczytaj i dowiedz się:

• Co to jest najniższa krajowa?
• Brutto – najniższa krajowa
• Netto – najniższa krajowa
  • Najniższa krajowa pensja netto – ile osób otrzymuje minimalne wynagrodzenie?
• Kto decyduje o tym, ile wynosi najniższa krajowa?
• Na jakiej podstawie ustalana jest aktualna minimalna krajowa?
• Z czego składa się minimalne wynagrodzenie?
• Najniższa krajowa – ile wynosi w przypadku pracy na część etatu?
• Najniższa krajowa na godzinę netto – kogo dotyczy stawka godzinowa?
  • Czym różni się pensja minimalna od minimalnej stawki godzinowej?
  • Najniższa krajowa – ile na rękę otrzymują osoby do 26. roku życia?
• Na co wpływa minimalna krajowa?
• Co jeśli pracodawca nie płaci najniższej krajowej?
• Czy pracodawca musi sporządzić nową umowę gdy wzrośnie płaca minimalna?
• Najniższa brutto w innych państwach
• Jak zmieniała się najniższa krajowa na przestrzeni lat?

Co to jest najniższa krajowa?

Najniższa krajowa to minimalne wynagrodzenie, jakie pracodawca musi zapewnić pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę. Jeżeli pracodawca wypłaca pensję poniżej płacy minimalnej, narusza prawa pracownicze. 

Wysokość wynagrodzenia pracownika, który świadczy pracę na podstawie umowy o pracę, nie może być niższa niż minimalna krajowa. Kwota ta przysługuje wszystkim pracownikom, bez względu na ich kwalifikacje, stanowisko, składniki wynagrodzenia, staż pracy, a także system i rozkład czasu pracy. Wysokość minimalnego wynagrodzenia dotyczy stawki miesięcznej i podlega corocznej waloryzacji. 

Minimalna pensja została zagwarantowana w Ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.

Brutto – najniższa krajowa 

Najniższa krajowa brutto oznacza całkowitą sumę wynagrodzenia przed odliczeniem podatków i składek (na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne itp.), to kwota, która widnieje w umowie o pracę. Z kolei na konto pracownika wpływa pensja netto – pomniejszona o obowiązkowe opłaty (najniższa krajowa “do ręki”).

Najniższa krajowa 2025 to 4666 zł brutto zatem, aby dowiedzieć się, jaka jest to kwota “na rękę”, należy odjąć składki i podatki.

Składki na ubezpieczenie społeczne:

• ubezpieczenie emerytalne (9,76 proc.) – 455,40 zł;
• ubezpieczenie rentowe (1,5 proc.) – 69,99 zł;
• ubezpieczenie chorobowe (2,45 proc.) – 114,32 zł;

oraz:

• ubezpieczenie zdrowotne (9 proc. kwoty brutto pomniejszonej o składki na ubezpieczenie społeczne) – 362,37 zł;
• zaliczkę na podatek – 153 zł.

Ile netto wynosi najniższa krajowa w 2025 roku? To 3510,92 zł.

Netto – najniższa krajowa

Najniższa krajowa netto (najniższa krajowa na rękę) to kwota, którą pracownik otrzymuje na swoje konto bankowe, po odliczeniu wszystkich podatków i składek.

Najniższa krajowa pensja netto – ile osób otrzymuje minimalne wynagrodzenie? 

Według danych z 2024 roku 3,6 mln. Polaków otrzymywało minimalne wynagrodzenie za pracę.

Kto decyduje o tym, ile wynosi najniższa krajowa?

Propozycja płacy minimalnej jest przygotowywana przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i przedstawiana Radzie Ministrów, która się do niej ustosunkowuje. Po akceptacji propozycja trafia do Rady Dialogu Społecznego (RDS), gdzie przedstawiciele rządu, związków zawodowych i organizacji pracodawców konsultują ją i do 15 lipca mogą przedstawić swoją wersję, jeśli tego nie zrobią, rząd sam ustala wysokość minimalnego wynagrodzenia. Rada Ministrów musi ogłosić, ile wynosi aktualna najniższa krajowa do 15 września każdego roku w obwieszczeniu w Monitorze Polskim.

Na jakiej podstawie ustalana jest aktualna minimalna krajowa?

Określanie wysokości pensji minimalnej odbywa się zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Najniższa krajowa jest ustalana na podstawie kilku istotnych parametrów, uwzględnia się m.in.:

• przewidywany wzrost cen na kolejny rok, to bardzo istotny wskaźnik mający na celu zapewnienie pracownikom siły nabywczej na niezmienionym poziomie, aby najniższa krajowa netto na rękę rosła proporcjonalnie do kosztów życia takich jak ceny żywności, energii, mieszkań czy transportu; 
• dwie trzecie realnego wzrostu gospodarczego to czynnik brany pod uwagę jeżeli płaca minimalna jest niższa od połowy wysokości średniej krajowej

Podwyżka płacy minimalnej może być większa niż minimum przyjęte w ustawie. 

Z czego składa się minimalne wynagrodzenie?

Płaca minimalna może obejmować wiele elementów składowych:

• wynagrodzenie zasadnicze w formie czasowej, akordowej i innej (czyli pensja wnikająca z umowy o pracę);
• premie i nagrody regulaminowe i uznaniowe;
• wynagrodzenia dodatkowe za prace wykonywane w trakcie czasu pracy, lecz niewynikające z zakresu czynności;
• dyżury, pełnienie pogotowia domowego;
• dopłaty wyrównawcze (np. wyrównanie do wysokości kwoty minimalnego wynagrodzenia);
• wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy (za urlopy wypoczynkowe, dla poratowania zdrowia, za czas niezdolności do pracy wskutek choroby i inne);
• świadczenia o charakterze deputatowym (np. deputaty węglowe, energetyczne i inne);
• świadczenia odszkodowawcze (np. w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia).

Wynagrodzenie pracownika może składać się z wynagrodzenia zasadniczego i różnych dodatków, nie może być natomiast niższe niż minimalna krajowa. Jeśli suma składników wynagrodzenia pracownika nie osiąga kwoty minimalnej krajowej, konieczne jest wyrównanie, aby pensja wynosiła co najmniej tyle, ile przewiduje prawo.

Niektóre dodatki i świadczenia nie mogą zostać doliczone do wynagrodzenia pracownika, aby spełnić wymóg pensji minimalnej. Są one traktowane jako dodatkowe świadczenia.

Przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się:

• nagrody jubileuszowej;
• odprawy pieniężnej związanej z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy;
• wynagrodzenia za nadgodziny;
• dodatku za pracę w porze nocnej;
• dodatku za staż pracy;
• dodatku za szczególne warunki pracy. 

Co to oznacza w praktyce? Jeżeli w danym miesiącu wypracujesz nadgodziny, pracodawca musi wypłacić należną kwotę, nie może “zaliczyć” tych nadgodzin jako części pensji minimalnej.

Najniższa krajowa – ile wynosi w przypadku pracy na część etatu?

Dla osób pracujących na niepełny etat – najniższa krajowa jest obliczana proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. 

Przykładowo, jeżeli w przypadku pracy na cały etat najniższa krajowa wynosi 4666 zł brutto, za pół etatu będzie to 2333 zł brutto. 

Najniższa krajowa na godzinę netto – kogo dotyczy stawka godzinowa? 

W 2017 roku wprowadzone zostały przepisy mające na celu ochronę osób najniżej wynagradzanych oraz ograniczenie nadużywania umów zlecenia, zaczęła obowiązywać minimalna stawka godzinowa, dotyczy ona osób, które świadczą pracę w oparciu o umowy cywilnoprawne (lub samozatrudnionych). 

Czym różni się pensja minimalna od minimalnej stawki godzinowej? 

Pensja minimalna (kwota wypłacana co miesiąc) dotyczy pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, a minimalna stawka godzinowa obowiązuje w przypadku osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych i samozatrudnionych. 

Wynagrodzenie na umowie zlecenie może być określone w stawce miesięcznej, wówczas ważne jest, aby kwota w przeliczeniu na godziny pracy nie była niższa od minimalnej stawki godzinowej. Jeżeli zleceniodawca nie przestrzega minimalnej stawki godzinowej, może zostać ukarany grzywną w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł. 

Najniższa krajowa – ile na rękę otrzymują osoby do 26. roku życia?

W przypadku osób do 26. roku życia, które pracują na podstawie umowy zlecenie, najniższa krajowa za godzinę netto i brutto jest taka sama, jeżeli stawka godzinowa wynosi 30,50 zł brutto, osoby przed 26. rokiem życia tyle samo dostaną “na rękę”.

Na co wpływa minimalna krajowa?

Najniższa krajowa stanowi podstawę do ustalania wymiaru niektórych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, od jej wysokości zależą m.in.:

• dodatek za pracę w porze nocnej (20 proc. stawki godzinowej);
• wynagrodzenie za czas przestoju (nie może być niższe niż minimalna krajowa);
• odprawa w przypadku zwolnień grupowych (nie może przekroczyć 15-krotności najniższej krajowej);
• preferencyjne składki ZUS.

Co jeśli pracodawca nie płaci najniższej krajowej?

Pracownik powinien otrzymywać określoną w umowie pensję w ustalonym z góry terminie. Zgodnie z Art. 282. § 1. pkt 1. Kodeksu pracy pracodawca, który nie wypłaca wynagrodzenia, bezprawnie je obniża lub dokonuje bezpodstawnych potrąceń, podlega karze grzywny od 1000 do 30 000 zł. 

Co można zrobić, kiedy w umowie zostało ustalone wynagrodzenie minimalne, a na konto trafiła kwota mniejsza niż najniższa pensja krajowa netto? Najlepszym rozwiązaniem będzie złożenie skargi do Państwowej Inspekcji Pracy, wraz z krótkim opisem zaistniałych nieprawidłowości. Warto pamiętać, że dane pracownika zgłaszającego naruszenie przepisów są chronione i nie zostaną ujawnione podczas prowadzenia czynności kontrolnych. 

Czy pracodawca musi sporządzić nową umowę gdy wzrośnie płaca minimalna? 

Wynagrodzenie musi być wpisane w treści umowy o pracę, zatem kiedy pracownik otrzymuje pensję minimalną, a aktualna najniższa krajowa się zmienia, pracodawca jest zobowiązany do sporządzenia aneksu. 

Wyjątkiem jest sytuacja, a której wynagrodzenie nie zostało podane w określonej kwocie, a zamiast tego w umowie o pracę widnieje zapis, że pracownik otrzymuje minimalne wynagrodzenie zgodnie z obowiązującą w danym roku stawką wynikającą z ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę – wówczas pracodawca nie musi sporządzać aneksu do umowy. 

Najniższa brutto w innych państwach  

Obecnie w Unii Europejskiej znajduje się 27 państw członkowskich, z których 22 posiadają płacę minimalną. 

Ile wynosi minimalna krajowa w innych państwach? W wielu krajach owiązuje minimalna stawka godzinowa, jednak na jej podstawie można oszacować, że w 2024 roku najwyższe pensje gwarantowały: 

• Luksemburg – 2570,93 €;
• Holandia – ok. 2188,80 €;
• Irlandia – ok. 2032 €;
• Niemcy – ok.1985,60 €.

Ile brutto wynosi najniższa krajowa w państwach, które gwarantują najniższe wynagrodzenia w UE? W 2024 roku minimalne wynagrodzenie prezentowało się następująco:

• Łotwa – 700 €;
• Węgry – 675 €;
• Bułgaria – 477,00 €.

W przeliczeniu na euro najniższa krajowa w Polsce od lipca 2024 wynosiła ok. 998 €, plasując się na 10. miejscu spośród 22. państw.

Jak zmieniała się najniższa krajowa na przestrzeni lat? 

Te artykuły Cię zainteresują:
Urlop macierzyński – obowiązujące przepisy
Okres wypowiedzenia – jak liczyć wypowiedzenie umowy?
Umowa o pracę na czas określony a prawa pracownika
Jakie są zawody? Alfabetyczna lista zawodów w Polsce
Praca przez internet – jak zarabiać przez internet w 2024? Zobacz, jak dorobić w domu i czy to się opłaca
Praca na pół etatu – czy niepełny etat to dobry wybór? Z czym się wiąże?
Jaki zawód wybrać, aby rozwinąć swoją karierę? Test na zawód
Przerwa w pracy – ile przerwy Ci przysługuje?
Rozmowa kwalifikacyjna przez telefon – jak dobrze wypaść na rozmowie o pracę?
CV Europass – co to jest? Jak je wypełnić? Podpowiadamy
Poziomy znajomości języka w CV – sprawdź, jak je wpisać
Jak się ubrać na rozmowę kwalifikacyjną? Zobacz, jak powinien wyglądać ubiór na rozmowę o pracę
Networking to klucz do sukcesu zawodowego – buduj wartościową sieć kontaktów