Podczas pracy dobrze jest odpocząć i zjeść posiłek, żeby zadbać o swoje zdrowie i mieć energię do wykonywania powierzonych zadań. W Polsce przerwa w pracy jest regulowana przez Kodeks pracy, przepisy te muszą być przestrzegane przez pracodawców i pracowników. Czytaj dalej, jeśli chcesz poznać odpowiedzi na pytania: ile trwa przerwa w pracy, komu przysługuje i na jakich zasadach?

Artykuł ten wyjaśnia:


Przerwa w pracy

Potrzebujesz CV?

Zarejestruj się i wykorzystaj nasz kreator CV!

Stwórz CV

Przerwa w pracy – to warto wiedzieć

Długość przerwy w pracy jest uzależniona od tego, ile godzin dziennie pracujesz, nie bez znaczenia jest także rodzaj Twojej umowy. Ustawowa przerwa w pracy obowiązuje jedynie osoby, które są objęte stosunkiem pracy, a jest nim:

  • umowa o pracę (np. na czas określony, nieokreślony, okres próbny, zastępstwo);
  • powołanie (np. na stanowisko dyrektorskie);
  • wybór (np. wójta gminy);
  • mianowanie (np. nauczyciela z odpowiednim stażem pracy);
  • spółdzielcza umowa o pracę (z członkami spółdzielni).

Podstawowym aktem normatywnym, który reguluje prawa i obowiązki pracowników, jest Kodeks pracy. To w nim znajdują się informacje na temat przerwy w pracy.

Kodeks pracy – przerwa 

Przepisy prawne jasno wyjaśniają, ile przerwy przysługuje pracownikowi:

Art. 134. § 1. Kodeksu pracy:
„Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika:
1) wynosi co najmniej 6 godzin – pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut;
2) jest dłuższy niż 9 godzin – pracownik ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut;
3) jest dłuższy niż 16 godzin – pracownik ma prawo do kolejnej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut.
§ 2. Przerwy, o których mowa w § 1, wlicza się do czasu pracy”.

Przerwa śniadaniowa – Kodeks pracy

Przerwy przysługujące pracownikowi zatrudnionemu na podstawie stosunku pracy są określane w przepisach jako przerwy w pracy. Przerwa śniadaniowa w pracy to jedynie zwyczajowe określenie na czas odpoczynku od wykonywanych obowiązków. 
Czas przerwy w pracy można wykorzystać dowolnie, jednak najczęściej pracownicy jedzą wówczas posiłek.

Przerwy w pracy

Ile wynosi przerwa w pracy?

Najbardziej popularna jest przerwa 15-minutowa, ponieważ wiele osób pracuje przez 8 godzin dziennie, a wówczas przysługuje im 15 minut przerwy w czasie pracy. Przerwa jest wliczana do czasu pracy, zatem nie musisz zostawać “po godzinach”, żeby ją odrobić, i nie możesz zrzec się przerwy na rzecz wcześniejszego wyjścia do domu. 

Pracodawca może z własnej woli wydłużyć przerwę, ale zależy to tylko od jego decyzji.

Co nie zalicza się do przerwy w pracy? 

Istotne jest to, że pójście do toalety to nie jest przerwa w pracy. Pracodawca, bez względu na rodzaj umowy, jest zobowiązany do zapewnienia pracownikowi warunków, które są bezpieczne i higieniczne, a także szanować jego godność i inne dobra osobiste. Nie może zatem rozliczać czasu, który pracownik przeznacza na pójście od toalety. 
Wyjątek stanowią sytuacje, kiedy pracownik w toalecie na przykład rozmawiałby przez telefon lub palił papierosy, wówczas pracodawca może przeprowadzić z nim rozmowę.

Przerwa w pracy dla matek karmiących 

Kobiety karmiące mają prawo do dodatkowych przerw, które wliczają się do czasu pracy: 

  • Jeżeli pracujesz dłużej niż 6 godzin dziennie, przysługują Ci dwie 30-minutowe przerwy na karmienie, jeśli karmisz więcej niż jedno dziecko, czas ten wydłuża się do 45 minut. 
  • Jeżeli pracujesz od 4 do 6 godzin dziennie, przysługuje Ci jedna 30-minutowa przerwa na karmienie, a gdy karmisz więcej niż jedno dziecko, przerwa jest dłuższa i wynosi 45 minut. 

Jeśli pracujesz krócej niż 4 godziny, nie przysługuje Ci przerwa na karmienie. 

Kodeks pracy – przerwa w pracy dla kobiet karmiących dziecko

Mamy, które pracują dziennie 4 godziny lub więcej, mogą liczyć na dodatkowe przerwy na karmienie dziecka. Czas tych przerw precyzuje Kodeks pracy. 

“Art. 187. § 1. Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracownica karmiąca więcej niż jedno dziecko ma prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda. Przerwy na karmienie mogą być na wniosek pracownicy udzielane łącznie”.
“§ 2. Pracownicy zatrudnionej przez czas krótszy niż 4 godziny dziennie przerwy na karmienie nie przysługują. Jeżeli czas pracy pracownicy nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jej jedna przerwa na karmienie”.

Ile przerwy na 8 godzin pracy?

Ile przerwy przysługuje pracownikowi niepełnosprawnemu? 

Osoby niepełnosprawne mają prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę albo wypoczynek. Reguluje to Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, a zawarte w niej zapisy nie naruszają Kodeksu pracy. Ta specjalna przerwa w pracy wynosi dodatkowe 15 minut i jest wliczana do czasu pracy. 

Kodeks pracy – przerwy dla młodocianych pracowników

Młodociany to osoba pomiędzy 15 a 18 rokiem życia. Nie można zatrudniać osób, które nie mają jeszcze 15 lat, a pracownicy młodociani mogą pracować jedynie po spełnieniu określonych warunków i na szczególnych zasadach. Przerwa w pracy dla osób młodocianych jest dłuższa. 

Art. 202. § 31.  Kodeksu pracy:
“Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca jest obowiązany wprowadzić przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, wliczaną do czasu pracy”.

Praca przy komputerze – przerwy 

Praca przed komputerem w znacznym stopniu obciąża wzrok. Pracownicy, którzy pracują przed monitorem ekranowym co najmniej przez połowę dobowego czasu pracy, powinni przez 5 minut po każdej przepracowanej godzinie wykonywać innego rodzaju obowiązki, które nie obciążają wzroku. Kiedy pracodawca nie jest w stanie zapewnić naprzemiennego łączenia pracy przed komputerem z czynnościami innego rodzaju, po każdej przepracowanej godzinie pracownik ma prawo do 5-minutowej przerwy.  

Przerwa w pracy 2024 – dodatkowy czas wolny 

Pracodawca może wprowadzić dodatkową przerwę niewliczaną do czasu pracy, wynoszącą nie więcej niż 60 minut, za którą nie otrzymasz wynagrodzenia.

Kodeks pracy - przerwa

Co oznacza to w praktyce? 

  • Ustawodawca ustala, że dodatkowa przerwa w pracy to czas na spożycie posiłku lub załatwienie spraw osobistych;
  • Przerwa nie wlicza się do czasu pracy, zatem jeżeli pracujesz w godzinach 09:00-17:00 i Twój pracodawca wprowadzi dodatkową przerwę 60-minutową, będziesz miał dodatkową godzinę do zagospodarowania w dowolny sposób, jednak wyjdziesz z pracy o godzinie 18:00. 

Należy mieć na uwadze, że umowa o pracę może oferować warunki lepsze niż minimalne wymogi prawne, co oznacza, że pracodawca ma możliwość udzielenia dodatkowych przerw wliczanych do czasu pracy, jednak decyzja ta zależy wyłącznie od niego. 

Przerwy w czasie pracy na umowach cywilnoprawnych 

Przerwy w pracy na umowie cywilnoprawnej, takiej jak umowa zlecenie czy umowa o dzieło, nie są regulowane przez Kodeks pracy, który stosuje się do umów o pracę. W przypadku umów cywilnoprawnych kwestie dotyczące przerw powinny być ustalone bezpośrednio w treści umowy. Umowa zlecenia może ustalać warunki przerw, natomiast w umowie o dzieło większy nacisk kładziony jest na efekt pracy, co daje wykonawcy swobodę w planowaniu pracy i przerw. 
Choć na umowie zlecenia nie obowiązują ustawowe przerwy w pracy, nie oznacza to, że pracodawca ma prawo nakazać Ci wykonywania obowiązków przez wiele godzin bez ustanku, ponieważ masz prawo do higienicznych i bezpiecznych warunków pracy. 

Przerwa w pracy – Kodeks a umowy cywilnoprawne

Regulacje dotyczące umowy zlecenia czy umowy o dzieło znajdują się w Kodeksie cywilnym, w którym nie ma informacji na temat tego, jak powinna wyglądać przerwa w pracy. Pracodawca musi jednak uszanować Twoje prawo do dbania o swoje zdrowie i bezpieczeństwo. 

Kodeks pracy w artykule 304 wyjątkowo odnosi się do innego rodzaju umów i jasno określa, że każda osoba ma prawo do warunków pracy, które są higieniczne i bezpieczne, bez względu na to, na jakiej podstawie wykonuje pracę. 

Art. 304. § 1. Kodeksu pracy:
“Pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, o których mowa w art. 207 § 2, osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą”.

Ile przerwy w pracy w warunkach uciążliwych? 

Przepisy nie regulują dokładnie czasu przerwy dla pracowników, którzy wykonują obowiązki w warunkach uciążliwych lub szczególnie szkodliwych, jednak Kodeks pracy określa, że powinni oni mieć skrócony czas pracy lub dodatkowe przerwy wliczane do czasu pracy. Pracownicy, którzy wykonują czynności monotonne lub w ustalonym z góry tempie również powinni mieć dodatkowe przerwy. 
Mowa tu jednak o warunkach szczególnie uciążliwych i szczególnie szkodliwych oraz o pracy monotonnej i w ustalonym z góry tempie. Przepisy nie przewidują dodatkowych przerw dla wszystkich pracowników fizycznych. 

Potrzebujesz CV?

Zarejestruj się i wykorzystaj nasz kreator CV!

Stwórz CV

Przerwa w pracy – najczęściej pojawiające się pytania

Przerwa w pracy – po ilu godzinach się należy?

Pracownikom, których dobowy wymiar czasu pracy wynosi 4 godziny lub 5 godzin nie przysługuje przerwa, ponieważ ustawowe 15 minut odpoczynku przysługuje osobom, które pracują co najmniej 6 godzin. 

Ile przerwy na 8 godzin pracy? 

Pracownikowi przysługuje przerwa na odpoczynek w trakcie dnia pracy, jeśli jego czas pracy przekracza 6 godzin. Kiedy pracujesz 8 godzin, Twoja przerwa wynosi 15 minut i jest wliczana do czasu pracy.

Ile przerwy na 8 godzin pracy fizycznej?

Przepisy Kodeksu pracy nie rozgraniczają czasu przerwy dla pracowników fizycznych i umysłowych, zatem przerwa na 8 godzin pracy fizycznej wynosi 15 minut. Pracodawca może zdecydować o wydłużeniu przerwy, ale nie musi tego robić. 

Ile przerwy na 10 godzin pracy fizycznej?

Pracownikowi zatrudnionemu na podstawie stosunku pracy, którego wymiar czasu pracy wynosi więcej niż 9 godzin na dobę, przysługuje dodatkowe 15 minut przerwy, czyli w sumie 30 minut. 

Ile przerwy na 12 godzin pracy?

Kiedy pracujesz 12 godzin dziennie, masz prawo do dodatkowych 15 minut przerwy w pracy, czyli przerwa w pracy 12-godzinnej to łącznie 30 minut. 

Ile przerwy na 12 godzin pracy stojącej?

Kiedy pracujesz 12 godzin w ciągu doby, przysługuje Ci 30 minut przerwy. Czas na odpoczynek nie ulega wydłużeniu ze względu na to, że to praca stojąca, jednak pracodawca ma obowiązek zapewnić Ci możliwość odpoczynku w pozycji siedzącej. 

Nie przegap reszty naszych artykułów:
Urlop macierzyński – obowiązujące przepisy
Rozmowa kwalifikacyjna przez telefon – jak dobrze wypaść na rozmowie o pracę?
CV Europass – co to jest? Jak je wypełnić? Podpowiadamy
Poziomy znajomości języka w CV – sprawdź, jak je wpisać
Networking to klucz do sukcesu zawodowego – buduj wartościową sieć kontaktów
Praca na pół etatu – czy niepełny etat to dobry wybór? Z czym się wiąże?
Praca przez internet – jak zarabiać przez internet w 2024? Zobacz, jak dorobić w domu i czy to się opłaca
Jak się ubrać na rozmowę kwalifikacyjną? Zobacz, jak powinien wyglądać ubiór na rozmowę o pracę
Okres wypowiedzenia – jak liczyć wypowiedzenie umowy?
Umowa o pracę na czas określony a prawa pracownika
Umowa o pracę – rodzaje i cechy stosunku pracy
Zdjęcie do CV – jak je zrobić, które wybrać i gdzie wstawić?
Jak napisać list motywacyjny i na co zwrócić uwagę?