Pracodawca, który chce nawiązać z pracownikiem stosunek pracy, musi podpisać z nim stosowny dokument. Umowa o pracę daje Ci prawo do ochrony na podstawie regulacji zawartych w Kodeksie pracy. Jej główne założenia to świadczenie określonego rodzaju pracy na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem w zamian za wynagrodzenie. Zobacz, jak wygląda wypełniony wzór umowy o pracę i co musi zawierać

Artykuł ten wyjaśnia:

Umowa o pracę

Potrzebujesz CV?

Zarejestruj się i wykorzystaj nasz kreator CV!

Stwórz CV

Czy tylko Kodeks pracy reguluje umowy? 

Pracodawca może zawrzeć z osobą, którą zatrudnia różne rodzaje umów. W każdej z nich obowiązują inne warunki pracy i płacy. Pracodawca nie musi podpisywać z pracownikiem umowy o pracę. Istnieje kilka możliwości, przedstawimy Ci trzy najczęściej spotykane. 

  • Umowa zlecenie jest zdecydowanie mniej korzystna dla zleceniobiorcy niż umowa o pracę. Nie gwarantuje pewności zatrudnienia, ponieważ można wypowiedzieć ją w dowolnym momencie. Ponadto nie daje prawa do odpłatnego urlopu wypoczynkowego; do zwolnienia lekarskiego z wynagrodzeniem chorobowym w wysokości 80 proc. średniego wynagrodzenia ani do urlopu macierzyńskiego. Reguluje ją Kodeks cywilny.
  • Umowa o dzieło nie zobowiązuje do opłacania składek ZUS, nie upoważnia do płatnego urlopu wypoczynkowego, macierzyńskiego i zwolnienia lekarskiego. Wygasa automatycznie po wykonaniu dzieła i zapłacie należności. Można ją rozwiązać w każdym czasie. Dopuszczalne jest zawieranie umowy o dzieło nawet w sposób ustny. Opisuje ją Kodeks cywilny. 
  • Stosunek pracy (czyli ustalony na podstawie umowy o pracę) powinien zostać nawiązany w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika. Odpowiednia jest forma pisemna. Przynosi on zdecydowanie najwięcej korzyści dla pracownika. Wszystkie najważniejsze ustalenia dotyczące umowy o pracę reguluje Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.

Co zyskujesz, podpisując umowę o pracę? Tych korzyści nie ma na umowie zlecenie

Umowa o pracę zapewnia pracownikowi szereg korzyści: 

  • gwarancja minimalnego wynagrodzenia (na umowie zlecenie również obowiązuje minimalny próg, jednak dotyczy on stawki godzinowej);
  • coroczny, płatny urlop wypoczynkowy;
  • prawo do urlopu na żądanie (z puli urlopu wypoczynkowego);
  • unormowany czas pracy;
  • możliwość wzięcia urlopu okolicznościowego; 
  • prawo do urlopu macierzyńskiego i opiekuńczego oraz zwolnienia lekarskiego (na zleceniu również może Ci to przysługiwać, jeżeli opłacasz dobrowolne składki na ubezpieczenie chorobowe);
  • pracodawca musi przedłużyć umowę z pracownicą w ciąży;
  • obowiązuje rekompensata za nadgodziny w formie czasu wolnego lub wypłaty dodatku;
  • zasady i okresy wypowiedzenia są regulowane przez Kodeks pracy.

Jak wygląda umowa o pracę? Sprawdź, co musi zawierać

Umowa o prace wzor

Umowa o pracę musi być zawarta na piśmie, powinny znaleźć się w niej następujące informacje:

  • rodzaj umowy;
  • data zawarcia;
  • określenie stron umowy;
  • adres siedziby pracodawcy (lub adres zamieszkania);
  • warunki pracy (rodzaj, miejsce i wymiar czasu pracy, dzień rozpoczęcia pracy); 
  • warunki płacy (ze wskazaniem składników wynagrodzenia);
  • w przypadku umowy na czas określony, okres trwania lub dzień zakończenia.

Dane do umowy o pracę – wzór kwestionariusza osobowego

Kiedy przystępujemy do wykonywania obowiązków, musimy podać niezbędne informacje, które posłużą do sporządzenia umowy, pracodawca ma prawo ich żądać. Często wypełniany jest kwestionariusz osobowy, czyli prosty formularz, który zawiera najważniejsze dane:

  • imię lub imiona;
  • nazwisko;
  • data urodzenia;
  • dane kontaktowe (jak telefon i adres email);
  • adres zamieszkania;
  • numer PESEL (w przypadku jego braku: numer posiadanego dokumentu tożsamości);
  • imiona, nazwiska i daty urodzenia dzieci oraz dane osobowe innych członków najbliższej rodziny, kiedy pracownik chce korzystać ze szczególnych uprawnień przewidzianych w prawie pracy;
  • inne dane osobowe pracownika potrzebne do korzystania ze szczególnych uprawnień;
  • wykształcenie (nazwa szkoły i rok ukończenia, zawód/ specjalność/ tytuł);
  • kwalifikacje zawodowe;
  • przebieg dotychczasowego zatrudnienia (okresy zatrudnienia i zajmowane stanowiska);
  • numer rachunku bankowego (nie dotyczy, jeżeli złożysz wniosek o wypłatę do rąk własnych, to jednak bardzo rzadka praktyka);
  • opcjonalnie dane kontaktowe osoby, którą należy zawiadomić w razie wypadku.
Wzor umowy o prace

Jak wypełnić umowę o pracę?

Podaj wymagane dane, pisząc czytelnie i złóż podpis. Pamiętaj, że musisz otrzymać taką samą kopię z podpisem pracodawcy lub osoby, która go reprezentuje. Pracodawca lub jego przedstawiciel nie może odmówić Ci przekazania Twojego, jednobrzmiącego egzemplarza dokumentu.

Jak wygląda rozwiązanie umowy o pracę?

Zobacz, ile wynosi okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony i nieokreślony:

  • 2 tygodnie, jeśli byłeś zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
  • 1 miesiąc, jeśli byłeś zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
  • 3 miesiące, jeśli byłeś zatrudniony co najmniej 3 lata.

Jeżeli to pracodawca wypowiedział umowę o pracę, przysługują Ci dni wolne na poszukiwanie pracy, podczas których zachowujesz prawo do wynagrodzenia:

  • 2 dni robocze – podczas dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia;
  • 3 dni robocze – podczas trzymiesięcznego wypowiedzenia.

Rodzaje składek na umowie o pracę – kto je opłaca?

Pracodawca ma obowiązek odprowadzania obowiązkowych składek. Częściowo lub w całości pokrywa:

  • ubezpieczenie rentowe;
  • ubezpieczenie emerytalne;
  • ubezpieczenie wypadkowe;
  • Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;
  • Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

Poniższe składki pokrywa pracownik (są odciągane z wypłaty):

  • zdrowotne;
  • chorobowe;
  • emerytalne;
  • rentowe.

Na jaki czas może być zawarta umowa o pracę?

Kodeks pracy określa trzy rodzaje umów o pracę. Różnią się one nie tylko okresem, na jakie są zawierane, ale również tym, jakie prawa przysługują w związku z ich zawarciem. 

Umowa o prace przyklad

Umowa o pracę może być podpisana: 

  • na okres próbny;
  • na czas określony;
  • na czas nieokreślony.

Co ważne, pracodawca może zawrzeć z pracownikiem tylko trzy umowy o pracę na czas określony. Kolejna, czyli czwarta, musi być umową na czas nieokreślony, nawet jeżeli jest nazwana inaczej. 

Po upływie 33 miesięcy umowa o pracę na czas określony zawarta między tymi samymi stronami również staje się umową na czas nieokreślony.

Czemu służy umowa na okres próbny?

Kiedy podejmujesz się nowych zadań, z pewnością masz w sobie wiele obaw. Mogą dotyczyć tego, czy miejsce będzie odpowiednie, ludzie okażą się przyjaźni oraz czy odnajdziesz się w tym środowisku. Na pewno nie chciałbyś zostawać długo w otoczeniu, które nie spełnia Twoich oczekiwań, warto więc sprawdzić nowe miejsce pracy przed podpisaniem umowy na stałe.
Istnieje również druga strona tej sytuacji. Pracodawca, tak jak i pracownik, ma prawo do swoich obaw i może wyrazić chęć zweryfikowania kompetencji nowej osoby przed przyjęciem jej na stałe.

Cechy umowy o pracę na okres próbny

Umowa o pracę na okres próbny została stworzona w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika. Jest ona jednak korzystna dla obu stron, jeżeli planują one wstępnie zweryfikować sytuację. 

Umowę o pracę na okres próbny można zawrzeć na czas nieprzekraczający 3 miesięcy. Od tej zasady istnieje kilka wyjątków, jest podpisywana na przykład:

  • na okres jednego miesiąca, jeżeli istnieje zamiar zawarcia umowy o pracę na czas krótszy niż 6 miesięcy;
  • na okres dwóch miesięcy, jeżeli istnieje zamiar zawarcia umowy o pracę na okres od 6 do 12 miesięcy.

Czy rodzaj umowy jest dowolny? Zlecenie zamiast zatrudnienia na etat

Czy wiesz, że umowa zlecenie może być uznana za umowę o pracę, nawet jeżeli nie jest tak nazwana? Wystarczy, że spełnia wszystkie przesłanki stosunku pracy.

Oto główne cechy stosunku pracy:

  • brak możliwości wskazania zastępstwa i zobowiązanie do osobistego wykonywania czynności;
  • określone miejsce i czas wykonywania pracy;
  • ustalony zakres obowiązków;
  • działanie pod kierownictwem przełożonego (ma on prawo do wydawania poleceń oraz powierzenia dodatkowych zadań, gdy wystąpią szczególne okoliczności);
  • wypłacanie wynagrodzenia w zamian za świadczenie pracy.
Przyklad umowy o prace

Osoby, które są zatrudnione na podstawie umowy zlecenie, a chcą uzyskać przywileje i ochronę, jakie gwarantuje umowa o pracę, mogą zgłosić się do Państwowej Inspekcji Pracy, która wytacza powództwa o ustalenie stosunku pracy.

Czy możesz zatrudnić się w dwóch miejscach jednocześnie?

Tak, ponieważ w trakcie trwania umowy o pracę pracodawca nie może zakazać Ci zawarcia innej umowy, zlecenia ani kontraktu. Wynika to z Art. 261. Kodeksu pracy.

Co zrobić jeśli pracodawca łamie przepisy dotyczące umów o pracę?

W celu dochodzenia swoich praw należy skierować się do Sądu Pracy. Przepisy egzekwuje również Państwowa Inspekcja Pracy (PIP). Kontrola odbywa się na podstawie złożonej skargi, dotyczącej na przykład naruszenia zasad BHP, legalności zatrudnienia, a także terminowości wypłat czy nieprawidłowościach w naliczaniu urlopów.

Zajrzyj też do naszych pozostałych artykułów:

Jak napisać list motywacyjny i na co zwrócić uwagę? 
Zdjęcie do CV – jak je zrobić, które wybrać i gdzie wstawić? 
Podsumowanie zawodowe jako unikatowa szansa na zaciekawienie rekrutera
Dane osobowe w CV – wszystko, co musisz wiedzieć
Przebranżowienie i przekwalifikowanie – jak skutecznie zmienić ścieżkę kariery? 

Umowa o pracę 2024 – ile wynosi minimalna pensja?

Druki umowy o prace

Warto podkreślić, że poza pozycjami, które muszą znaleźć się w treści dokumentu, obowiązują konkretne zasady, których należy przestrzegać. 

Jeżeli wzór umowy o pracę, który przedstawia Ci pracodawca, jest niezgodny z obowiązującymi przepisami zawartymi w Kodeksie pracy, oznacza to, że jest ona nieważna. 

Co do zasady, warunki zatrudnienia mogą być dla Ciebie jako pracownika korzystniejsze (np. dłuższa przerwa, dodatkowy dzień wolny, premie), natomiast nie mogą być krzywdzące (pensja niższa niż minimalna, obowiązek nadgodzin, krótszy urlop). 

Najniższa pensja, która obowiązuje od 1 lipca 2024 roku, wynosi 4 300 zł brutto.

Najniższa krajowa brutto a netto – jak obliczyć? Umowa o pracę wzór 2024

Najlepiej oprzeć swoje wyliczenia na danych ze strony rządowej (GOV.pl) albo skorzystać z dostępnych online kalkulatorów wynagrodzeń. To, ile zostanie Ci “na rękę”, jest zależne od kilku czynników, m.in. uczestnictwa w Pracowniczych Planach Kapitałowych (PPK) czy ulgi dla młodych.

Umowa o pracę – wzór obowiązujących składek i podatków 

Przyjmując założenia, że:

  • pracownik przekazał swojemu pracodawcy oświadczenie na formularzu PIT-2, które pozwala na zmniejszenie zaliczki o kwotę zmniejszająca podatek (300 zł);
  • pracuje w miejscu swojego zamieszkania i ma przychody z jednego stosunku pracy.

Bazując na wynagrodzeniu zasadniczym, w wysokości 4 300 zł brutto, składki i podatki wynoszą:

  • składka emerytalna 419,68 zł;
  • składka rentowa 64,50 zł;
  • składka na ubezpieczenie chorobowe 105,35 zł;
  • składka na ubezpieczenie zdrowotne 333,94 zł;
  • zaliczka na podatek dochodowy 115 zł.

Najniższa pensja netto od lipca 2024 roku wynosi zatem 3 261,53 zł.

Potrzebujesz CV?

Zarejestruj się i wykorzystaj nasz kreator CV!

Stwórz CV

Umowa o pracę wzór – zobacz, jak wygląda wypełniony przykład umowy o pracę

Wrocław, 24.01.2024 r. 

Firma XYZ
Ul. Lipowa 155a/15 
65-855 Wrocław
NIP: 1234567890
REGON: 123456789

UMOWA O PRACĘ

zawarta w dniu 24.01.2024 r. we Wrocławiu 
między Firmą XYZ, reprezentowaną przez Jadwigę Kowalską 
a Anną Nowakowską, zamieszkałą na ul. Poprzecznej 12/5 we Wrocławiu, 
na czas nieokreślony. 

§ 1

Strony ustalają następujące warunki zatrudnienia:

  1. rodzaj pracy: grafik komputerowy
  2. miejsce wykonywania pracy: ul. Lipowa 155a/15, 65-855 Wrocław 
  3. wymiar czasu pracy: pełny wymiar czasu pracy
  4. wynagrodzenie: 5 600 zł brutto miesięcznie (słownie: pięć tysięcy sześćset złotych) oraz premia regulaminowa 
  5. termin rozpoczęcia pracy: 24.01.2024 r. 

§ 2

Umowę sporządzono w dwóch, jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.

24.01.2024 Anna Nowakowska

Jadwiga Kowalska

Umowa o pracę na pół etatu – wzór zapisu o wymiarze czasu pracy

Pracownikowi zatrudnionemu na część etatu przysługują takie same prawa, jak w przypadku pełnego wymiaru godzin. 

W umowie o pracę musi znaleźć się zapis określający wymiar czasu pracy, można sformułować go na kilka sposobów:

  • Wymiar czasu pracy: pół etatu.
  • Wymiar czasu pracy: ½ etatu.
  • Pracownik będzie wykonywał pracę w wymiarze czasu pracy określonym jako ½ etatu.
  • Wymiar czasu: 50 proc. pełnego wymiaru czasu pracy.